حبس بیت‌المال و توزیع با تأخیر آن، از زمان خلیفه دوم شروع شد/مقابله امام علی با ویژه‌دانی در بیت‌المال

به گزارش مبلغ موسسه فرهنگی فهیم دهمین نشست از جلسات سلسله علمی ویژه مبارک رمضان را با عنوان پژوهشی «محور ماه امیرالمومنین(ع) با ویژه خواری اقتصادی» با حضور استاد صفری فروشانی برگزار کرد.
دکتر نعمت الله صفری فروشانی مدیر گروه تاریخ اسلام مدرسه عالی امام خمینی و عضو هیئت مدیره تاریخ پژوهان حوزه علمیه قم گفت: با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران ادعای پیروی از سیره ائمه و به ویژه امیرالمومنین(ع) را دارد بنابراین سیره حضرت را بررسی می کند. می کند. این زمینه اهمیت زیادی دارد. برای درک بهتر باید واژه ویژه خواری را بررسی کرد خواری به معنای رانت یا اختلاس و فساد نیست، یعنی ممکن است که هم پوشانی معنایی داشته باشد، بلکه به ویژه خواری مسبوق به ویژه خواری است اگر فرد، خود را یا حکومت، فرد را. ویژه می کند. بداند، یک حالت در انسان ایجاد می شود که اموال عمومی را برای خودش برمی دارد و عذاب وجدانی هم ندارد چراکه ویژه دانی این حالت رادر ذهن ها تئوریزه کرده است که این اموال برای افراد ویژه برای مصارف ویژه است.
ایشان در ادامه بیان می کنند: واژه ای که برای ویژه خواری در نهج البلاغه نامه 17 از زبان امام(ع) آمده است به معنای مقدمه داشتن خود بر دیگران است و در کنار استئثار واژه بطانه قرار دارد یعنی کسی که به انسان نزدیک باشد و باشد. محل مراجعه فرد است. به عبارت دیگر هر حاکم و والی مطمئن هستند که از آنها تصمیم بگیرند و بر آنها تأثیر بگذارند و معمولاً این افراد با استفاده از اموال عمومی اقدام می کنند.
دکتر فروشانی در ادامه به بررسی سیره حضرت پرداخت و گفت: ویژه خواری و ویژه دانی از زمان خلیفه دوم شروع شد به این که عمر برای تئوریزه آن از شخصیتی پیامبر استفاده می کند و نزدیکترین افراد از نظر زمانی به پیامبر بالاترین مبلغ است. همسران پیامبر در طبقه بعدی، کسانی که در راه اسلام و پیامبر بودند، گروه بعد و به همین شکل سیر نزولی ادامه دادند و موالی( مردم عادی) از همه کمتر دریافت کردند چرا که خلیفه دوم معتقد بود. به صورت مساوی بین کسانی که سالها آزاد بوده اند و کسانی که برده شده اند تقسیم شده اند. از طرفی در زمان پیامبر مرسوم بود که هر وقت اموال به دست مردم می رسید همان روز اموال را بین همه تقسیم می کردند اما از زمان خلیفه دوم گرفت تا وقتی اموالی می رسید آنها را در مکانی نگهداری می کردند و سالانه بین مردم تقسیم می کردند. کردند. شد. امام (ع) به شدت با این عمل مخالف بود و چند اصل مهم را می توان در سیره امیرالمومنین (ع) دید. اول اینکه استثناء ناپذیری و زمان ناپذیری، عدم وجود مصلحت گرایی است که برای بیان مصداق در این مورد می توان داستان طلحه و زبیر و شروع جنگ جمل را نام برد که این ویژگی امام بود. اصل بعد از عام عمومی مقابله با ویژه خواری بود که برای امام، خویشان و افراد دیگر تفاوتی نداشت.
عضو هیئت مدیره انجمن تاریخ پژوهان در پایان سخنان خود گفت: ویژه دانی در دو نوع اقتصادی و اجتماعی است که ویژه دانان اجتماعی به شکل سنتی در بین خانواده ها، شهر و کشور محبوبیت دارند اما ویژه دانان اقتصادی که معمولاً از طبقه اشرف هستند، هستند. به دو دسته اشرف سنتی و منصبی تقسیم می شوند که یکی از مهمترین مشکلات امام(ع) اشرف بودند که انتظار ویژه خواری را در آنجا بودند که امام، اسلام محوری و اصول محور بود و هرگز مصلحت محور نبود، همین امر باعث شد تا این باشد. اتفاق بیفتد. گروه برای امام توطئه چیده و شروع به دشمنی و مخالفت با امام کنند.