صادرات، یکی از اقداماتی است که کشورهای بسیاری برای چرخه اقتصادی و تحول در اقتصاد، این اقدام را انجام می دهند. روابط دیپلماتیک موفق سبب خواهد شد تا میزان صادرات کشورها افزایش پیدا کند و در بستری امن اقدامات لازم را انجام دهند. ایران یکی از کشورهایی است که باوجود تحریم های سخت، توانسته است در بحث صادرات موفق عمل کند. البته این صادرات موفق بیشتر در حوزه نفت بوده است. تحریم ها تاکنون توانسته اند بستر صادرات و چرخه اقتصادی ایران را تا حدودی مختل کنند اما ایران توانسته است مسیر خود را برای گشایش دریچه های جدید اقتصادی پیدا کند. در این گزارش به بررسی نقش تحریم ها بر اقتصاد و صادرات پرداخته ایم.
صادرات نیازمند مولفه های خاص است
حسن محفوظی، کارشناس اقتصاد بین الملل، در ارتباط با بحث وضعیت صادرات کشور به خبرنگار گسترش نیوز گفت: صادرات نیاز به یک سری مولفه و مقدمه دارد. به معنای دیگر صادرات نیازمند تولید یک کالای با کیفیت و همچنین بازاریابی قوی است تا متوجه شویم که نیاز بازار های جهانی چیست. درواقع متناسب با بازار جهانی، باید کالا تولید و کیفیت کالا تغییر پیدا کند. در مرحله بعد باید بتوانیم بازار را حفظ کرده و تامین کننده پایدار باشیم. خریدار باید بتواند این سیگنال را دریافت کند که بتواند بر روی تامین کالاهای مورد نیاز خود حساب باز کند.
محفوظی ادامه داد: نقطه اثر تحریم ها، بر روی تمام این موارد، تاثیر خود را گذاشته است. یعنی هم بر روی تولید کالای با کیفیت از نظر تجهیز واردات قطعات جدید، محدود شدن درآمد ارزی از نظر تامین ارز ماشین آلات برای تولید، وارد کردن مواد با کیفیت و … به علت وضع تحریم ها تاثیر خود را گذاشته است. در بخش بازار یابی، اعمال تحریم ها بر روی خرید کالاهای ایرانی تاثیر گذاشته است و در بسیاری از مواقع مانع از فروش کالای ایرانی با استانداردهای مشخص شده است. بنابراین این موارد را می توان نقطه اثر تحریم ها در بخش صادرات ایران دانست.
وی افزود: در بحث فروش و قراردادهای فروش کالا، تحریم ها اثر خود را گذاشته اند و در بسیاری از موارد، مشاهده می شود که کالاهایی که تجاری هستند باید از ابزار بانکی مانند اعتبار اسنادی صورت می گیرد و تحریم ها تاثیر خود را بر روی این بخش هم گذاشته است. روش های پرداخت ما بیشتر مبتنی بر روش های حساب باز یا پیش پرداخت و استفاده از ابزارهای صرافی شده است. در این روش ما یا باید تمام پول را پرداخت کرده و بعد کالا را دریافت کنیم و یا اینکه کالا را صادر کرده و بعد از آن پول را دریافت کنیم. در این روش قطعا بخش زیادی از مشتریان کالاهای ایرانی محدود شده و از دست خواهند رفت.
بازگشت پول با مشکل مواجه خواهد داشت
محفوظی خاطرنشان کرد: در بحث بازگشت پول نیز، ماجرا همین شرایط را خواهد داشت. یعنی در موارد مختلف، اگر شناسایی شود که این پول ها ناشی از یک صادرات تحریمی است که از سمت ایران شکل گرفته است، این امکان وجود دارد که تمام پول ها بلوکه شود و بازگشت آن با سختی مواجه شود. بنابراین در فرآیند صادرات و در تمام مراحل آن، شما می توانید نقش تحریم را مشاهده کنید. پس باید اشاره کرد که یکی از موانع بزرگ صادرات، همین تحریم است.
این کارشناس اقتصاد بین الملل در پاسخ به سوال خبرنگار گسترش نیوز در خصوص راهکارها برای رفع اثر تحریم ها بر صادرات به خبرنگار گسترش نیوز گفت: راهکارهای امکان پذیری وجود دارد. باید یک بخش هایی از تحریم و موانع تحریم را با تغییر رویکردی که در صادرات و حکمرانی پوشش داد. در بسیاری مقاطع، نیاز داریم تا وارد تعاملات اقتصادی با کشور های منطقه شویم که شاید از منظرهایی از ما ضعیف تر باشند. برای آنکه بتوانیم بازارهای جدید برای کالاهای خود داشته باشیم، نیاز به تولید مشترک با کشورهایی داریم که از نظر اقتصادی از ما پایین تر است. بنابراین باید سعی شود تا سرمایه گذاری در کشورهایی صورت گیرد که کالاهای ایرانی و با مواد اولیه ایرانی تولید اما با نام ایرانی در بازار جهانی عرضه نمی کند. در نهایت بخشی از درآمدزایی و درآمد ارزی آن به ایران منتقل می شود. باید از ابزارهای بانکی و زیرساخت های بانکی استفاده کنیم و ایران باید به صورت فعالانه به سمت و سوی توسعه آن ها حرکت کند. این موارد شامل ایجاد روابط کارگزاری خاص با کشورهای هدف و مستقل از زیرساخت های دلاری و بین المللی خواهد بود.
بحث حقوقی تحریم را باید جدی گرفت
محفوظی در ادامه گفت: طرف دیگر ماجرا، بخش های حقوقی تحریم ها است. یعنی یک سری معافیت های تحریمی وجود دارد که به دلیل ریسک کشو ها و ترس آن ها، وارد تعاملات تجاری با ما نمی شوند یا اگر هم روابطی دارند به صورت محدود خواهد بود. لازم به ذکر است که بخشی از دیپلماسی حقوقی ایران و پیگیری های حقوقی ایران می تواند ترویج معافیت های تحریمی و موارد غیر تحریمی باشد. یعنی در کالاهای غذایی و دارو … یک معافیت هایی وجود دارد و همین امر می تواند بهانه شرکت های ایرانی برای توسعه صادرات در این حوزه های خاص و کالاهای اساسی باشد.
محفوظی در پایان گفت: در مجموع باید اشاره کرد نقطه اثر تحریم ها در تمام گام های صادراتی قابل مشاهده است که متناسب با تمام این چالش ها، راهکارهایی وجود داشته و هم می توان راهکارهای جدیدی را پیشنهاد داد که نقطه اثر تحریم ها را کاهش دهد. طبیعاتا نمی توان تحریم را از بین برد اما می توان اقداماتی انجام داد تا نقطه اثر آن کاهش پیدا کند.
